Je hoort steeds meer over mindset, iedereen roept de term maar het lijkt of velen niet eens weten wat ze er mee bedoelen wanneer ze dit roepen. Mindset & menselijke verbinding zijn twee van de zaken die steeds meer waarde zullen krijgen in de komende jaren. Het zijn namelijk zaken die, anders dan alles wat computers en robots van ons over gaan nemen, alleen maar méér relevant gaan worden. Juist omdat de praktische uitdaging van overleven steeds verder van ons af komt te staan, worden menselijke verbinding en met welke ‘mindset’ jij jouw ontwikkeling en leven aanvliegt, steeds belangrijker.
In deze blog lees je niet alleen een sterke uiteenzetting van het begrip groei mindset, je begrijpt na het lezen ook wat deze mindset je op kan leveren, hoe je dit zelf toepast, en hoe je dit type mindset stimuleert bij anderen!
Groei mindset versus een fixed mindset.
Wanneer we eerst begrijpen wat níet werkt, kunnen we hierna beter focussen op wat wél werkt. Daarom eerst deze toelichting over de fixed mindset, de negatieve tegenpool van de growth mindset.
Fixed mindset
Iemand met een fixed mindset gelooft dat mensen grotendeels aangewezen zijn op de omstandigheden die hen overkomen. Helaas is dat iets wat al vanaf jonge leeftijd aangeleerd wordt. Iedereen begrijpt dat de onderstaande zinnen zeer beperkend zullen werken, wanneer ze tegen een jeugdig iemand verteld zullen worden.
“Je hebt geld nodig om geld te verdienen, dus als je ouders niet al vermogend zijn zul je nooit echt rijk worden” “Jouw vader is niet gespierd dus jij zult ook niet heel ver komen” “Jij hebt ADHD dus je zal niet goed kunnen lezen en studeren”
Dit zijn uitspraken die stellen dat de uitkomst afhankelijk is van vaste gegevens, en in dit geval ook nog eens op een negatieve manier. Er zouden ook stellingen verzonnen kunnen worden die vaker voor volwassenen relevant zijn, een growth of fixed mindset kan namelijk op alle leeftijden gestimuleerd worden.
De titel van dit artikel zou dus misschien ook anders gebracht moeten worden, praktisch gezien ‘krijg’ je geen growth mindset, maar je ‘doet’ een growth mindset.
Dit is geen vaste identiteit of aangeboren gegeven, dat zou anders ook incoherent zijn met het principe zelf. Bij het herkennen van een fixed mindset is het een valkuil om alleen scherp te zijn op de negatieve uitingen hiervan, zoals de voorbeelden hierboven. Positieve uitingen en overtuigingen die worden aangeleerd en bijdragen aan de fixed mindset zijn misschien nog wel gevaarlijker, juist omdat ze niet opvallen.
“Je hebt de wedstrijd gewonnen, jij hebt zo’n fantastisch talent!” “Met de genen van jouw vader ga je zonder problemen profvoetballer worden.” “Met jouw hoge IQ moet je wel een top ondernemer kunnen worden.”
Merk je al op wat hier mis zal gaan ondanks dat het in feite positief bedoelde overtuigingen zijn? Ook deze personen wordt aangeleerd dat hun succes afhankelijk is van niet beïnvloedbare factoren. Je zou misschien denken dat dit in dit geval niet uitmaakt, maar dat doet het wel. ‘Effort’, oftewel moeite doen en hard werken, wordt hiermee niet gestimuleerd. Door deze vaak goed bedoelde uitspraken wordt een ‘sense of entitlement’ gestimuleerd, het idee dat men ‘recht’ heeft op een bepaalde status of overwinning.
Nadelen van een fixed mindset
Er zijn verschillende nadelen aan deze manier van denken. Mensen met een fixed mindset geloven dat succes en geluk van een enkel gegeven afhangt, wat er voor zorgt dat ze erg gevoelig zijn voor mensen die ze simpele ‘trucjes’ willen verkopen die hier toe leiden. Ze zullen sneller in reclame uitingen van ‘get rich quick’ scams trappen bijvoorbeeld. Of ze vallen voor ‘afvallen binnen 10 minuten door je vet te bevriezen’ ‘Wordt zonder moeite te doen gelukkig door mijn online cursus te kopen’ en andere vergelijkbare bullshit. Helaas zijn er geen ‘shortcuts’, en zelfs als ze er wel zijn, leiden ze nog niet tot het blijvende winnaars gevoel wat je wilt hebben. 90% van alle loterij winnaars zijn binnen 10 jaar weer even blut als ze waren, of nog blutter.
Het is het proces richting het doel dat mensen gelukkig maakt. Tijdens het proces ontwikkel je overigens ook pas de competentie en draagkracht waarmee je je geld, geluk of status kunt behouden. Wanneer er genoeg talent is, zullen getalenteerde personen met een gefixeerde mindset op basis van een beperkte hoeveelheid inzet, wel een tijd kunnen teren op hun bestaande manier van denken.
Alleen voor iedereen komt er vroeg of laat een moment van tegenslag, en dan gaat het mis bij iedereen met een fixed mindset. De fixed mindset beperkt volledig de veerkracht, alle zelfvertrouwen was namelijk gebaseerd op vaste gegevens.
Wanneer ontkracht wordt dat iemand ‘recht’ heeft op een bepaalde status of overwinning, kunnen daar voor deze persoon twee verklaringen voor zijn:
1. De overtuiging over het eigen talent of de omstandigheden klopt niet, waarmee alles in twijfel getrokken wordt.
.2. Men houdt vast aan de bijgebrachte overtuigingen. Dit zal vaak het geval zal zijn, zeker als het gaat over overtuigingen op het level van identiteit. Daarmee betekent het voor deze persoon dat ándere omstandigheden de oorzaak moeten zijn. De persoon had pech, een slechte trainer, een oneerlijke scheidsrechter, de toets sloot niet aan bij de leerstof en ga zo maar door.
De fixed mindset gaat dan ook áltijd gepaard met een laag level van eigenaarschap, wat een andere te onderscheiden mindset is. Over eigenaarschap kan je meer lezen in deze andere blog specifiek over integriteit en eigenaarschap. Iemand met een fixed mindset heeft na verlies of teleurstelling extra behoefte aan de overwinning omdat dit er voor zal zorgen dat men weer kan vasthouden aan de aangeleerde entitlement.
Doordat de uitslag iets lijkt wat veel invloed heeft, en waar weinig invloed op is, zal de behoefte aan de overwinning vaak vertaalt worden naar angst.Had jij andere mogelijkheden in gedachte die zouden kunnen ontstaan bij iemand met een fixed mindset na tegenslag of verlies? Waarschijnlijk zijn dit positievere uitkomsten die aansluiten bij de growth mindset. Zo’n tegenslag kan iemand namelijk inderdaad ook wakker schudden en zorgen voor een abrupte shift in zijn of haar manier van denken.
Groei mindset, wat is het?
Iemand met een growth mindset is iemand met vertrouwen in het gegeven dat wanneer hij of zij ergens meer moeite voor doet, dat zal leiden tot een grotere kans op goed resultaat. Hieruit volgen ook de overtuigingen dat alles leerbaar is, het verleden niet gelijk staat aan de toekomst en falen slechts een manier is om te leren. We gaan van deze drie stellingen stuk voor stuk bekijken wat ze inhouden, en of ze waar zijn. Echter, welke overtuigingen wel of niet ‘waar’ zijn maakt in feite niet uit. Ze kunnen voor de één wel waar zijn, en voor iemand anders weer niet.
“Bij overtuigingen kijk je niet wat ‘waar’ is, maar naar wat ‘werkbaar’ is.”
Of de overtuiging jou dient is wat uitmaakt. Wanneer jij een overtuiging gelooft en vanuit deze overtuiging handelt, zou het moeten bijdragen aan je uiteindelijke resultaat. Met welke interpretatie je het woord resultaat leest in die laatste zin, mag je zelf bepalen. Ondanks dat het niet uitmaakt welke van de overtuigingen waar zijn, gaan we ze toch per stuk bekijken. Ons onderbewustzijn voert namelijk altijd bewijs aan voor onze negatieve overtuigingen, dus willen we gevoelsmatig sterker bewijs kunnen opvoeren voor onze werkbare overtuigingen. Dit zal ons helpen naar deze positieve overtuigingen te handelen.
Alles is leerbaar
De psychologe die de termen growth en fixed mindset introduceerde, Carol S. Dweck, pleitte er voor dat scholen in plaats van ‘failed’ de term ‘not yet’ gebruiken. Hiermee impliceert ze dat de leercurve gewoon nog aan de gang is. De kanttekening hierbij is dat het van belang is om ook enigszins realistisch te blijven. Niet iedereen kan alles bereiken als hij maar hard genoeg wilt, en maar vaak genoeg blijft proberen. Dit doet alleen niks af aan de stelling. Je kunt overal beter in worden, alleen niet de beste. Niet iedereen kan de beste basketballer van de wereld worden, daarvoor worden je kansen namelijk ernstig beperkt wanneer je 1,70 meter bent. Echter kan wel iedereen van alle lengtes, beter worden in basketbal.
Om dit voorbeeld aan te houden, zal het wel voor iedereen mogelijk zijn om iets uitzonderlijks te presteren wat gelieerd is aan basketbal. Men kan bekijken wat met de gegeven omstandigheden het hoogst haalbare is, of via andere wegen iets uitzonderlijks bereiken. Bijvoorbeeld door geweldig veel kennis op te doen over basketbal en daarmee een basketbal insider te worden, presentator of ondernemer binnen deze wereld. Je hoeft niet ver te zoeken in zelfhulp boeken om voorbeelden te vinden van mensen tegen alle voorspellingen in toch succes bereikten.
Atleten die werd verteld dat ze de juiste aanleg niet hadden, artiesten die niet genoeg creativiteit zouden hebben en formules die nooit zouden kunnen werken. Walt Disney, Oprah Winfrey, KFC, Michael Jordan en Vincent van Gogh, zoek ze allemaal maar op. Te weinig talent, te apart, het zou allemaal niks gaan worden… In het deel over de fixed mindset las je dat falen bij die personen zorgt voor angst. Wanneer je gelooft dat alles leerbaar of trainbaar is, heeft dat de mooie bijkomstigheid dat alles wat anderen succesvol doen leidt tot inspiratie in plaats angst. Wat hij of zij kan, kan jij immers ook mits je maar genoeg moeite doet, of je kunt in ieder geval een heel eind komen.
Het verleden staat niet gelijk aan de toekomst
Dit is een van basis overtuigingen uit de leer van NLP. Dit is er op gebaseerd dat het verleden nooit een garantie is voor de toekomst, geen enkel moment is exact hetzelfde als een eerder moment. Deze overtuiging ligt dicht tegen de eerste aan. Wanneer iets altijd zo geweest is, hoeft dit niet te betekenen dat het altijd zo blijft. Wanneer je dit gelooft, kun je daaruit de motivatie vinden om nieuwe dingen te blijven proberen.
Je kunt omstandigheden schapen waarbij jij verwacht dat er een andere uitkomst uit kan volgen.
Wanneer dit niet werkt blijf je volhouden met geduld en probeert andere mogelijkheden uit. Het moment wanneer jij begint te geloven dat het verleden gelijk staat in de toekomst, zal het moment zijn dat je stopt met proberen. Als je stopt met proberen, zal dat ook je werkelijkheid worden.
Falen is een manier om te leren
Wanneer je nog wat meer bladert in die zelfde zelfhulp boeken, zul je van diezelfde mensen ook lezen hoe vaak ze faalden zonder op te geven. Wanneer je een growth mindset heb, wordt falen een stuk minder zwaar. Wanneer je de growth mindset hebt weet je dat wanneer je de juiste omstandigheden schept, het geluk vroeg of laat aan je kant zal staan. Ook zijn mensen met een growth mindset meer gefocust op wat het verlies of de tegenslag hen kan leren. Ze vertalen het falen naar de juiste feedback voor zichzelf, elke keer dat ze falen worden ze dus beter. De bekende Amerikaanse coach Steve Chandler laat zijn coaching klanten vaak zelfs een speciale oefening doen die hij ‘Yes lives in the land of no’ noemt. Hierbij focus je juist op de aantallen keren dat je afgewezen wordt en heb je daar je targets voor. Zo wordt elke afwijzing juist ook een stap dichter bij je target, en doordat je bij elke afwijzing probeert te leren word je er ook nog eens steeds beter in. Tot je ‘perongeluk’ begint te slagen, vervelend genoeg.
“Yes lives in the land of no”
Deze omgekeerde focus kan de psychische druk om te presteren wegnemen, wat voor veel mensen kan helpen om beter te presteren. Wanneer je focust op verbetering van het proces in plaats van de uitkomst, zul je naar verloop van tijd beter resultaat boeken, terwijl je er minder op gefixeerd bent. Dit maakt dat je vanuit vrijheid en passie kan doen wat je doet, en dat je voor je plezier en geluk niet afhankelijk bent van toeval. Zo omschrijft Alex Rovira in zijn bekende succes sprookje ‘Het Klavertje Vier’ op een creatieve manier dat diegenen die alleen gefocust zijn op het eindresultaat en het hebben van geluk, altijd ervaren dat ze juist pech hebben.
Dit komt omdat ze aan het zoeken zijn naar geluk, zonder de omstandigheden er zelf voor te creëren. Ook omschrijft hij in zijn boek op een mooie wijze hoe diegene die wel focust op het creëren van de juiste omstandigheden, daardoor eerder het gewenste resultaat zal krijgen. Deze laatste persoon zal zijn succes daarna juist ervaren alsof hij geluk heeft, en gezegend is. Dit komt precies overeen met de ondervindingen van Jim Collins in zijn boek Good to Great. In dit boek omschrijft hij zijn bevindingen bij de analyse van de meeste succesvolle zakelijke leiders ter wereld. Hij bevindt onder andere dat zij allen genadeloos zijn in het creëren van de omstandigheden voor het succes van hun bedrijven, waarvoor iedereen en alles moet wijken.
Echter wanneer hen dan achteraf gevraagd werd wat leidde tot hun succes, gaven ze de mensen om hen heen de credits, en het feit dat ze uitzonderlijk veel ‘geluk’ hadden gehad. Zelfs de rijkste man ter wereld, Jeff Bezos, noemt de belangrijkste peiler in zijn bedrijfscultuur dat mensen gestimuleerd moeten worden om ‘bold’ te zijn. Oftewel: ze moeten de vrijheid hebben om gedurfd te handelen, en dus ook onbeschaamd te falen. De praktijk toepassing van de laatste overtuiging zit hem dus in het toestaan en zelfs stimuleren van gedurfd falen. De valkuil hierbij is dat je geen onverantwoord en onnodig falen wilt stimuleren
Competentie en goed handelen zal altijd beloond moeten worden, de natuur werkt nou eenmaal op basis van selectie naar prestatie. Het belonen van slechte prestaties, door mee doen überhaupt te belonen zonder dat er écht effort is geleverd, maakt mensen zwak. Net zoals het belonen van laatste plekken met even grote trofeeën als eerste plekken dat doet. Het is oké om te falen wanneer je er alles aan hebt gedaan, probeer opnieuw, maar falen is niet hetzelfde als winnen. Falen is een manier om te leren winnen.
Groeimindset toepassen in de praktijk
Het aanleren van de juiste mindset begint al van jongs af aan. Zelfs goed bedoelde uitspraken over talent en kansen kunnen leiden tot een gefixeerde mindset. Wanneer jij voor jezelf de juiste distinctie weet te maken tussen een growth en fixed mindset zal je dat vele voordelen opleveren: Je gaat beter resultaat behalen terwijl je meer plezier krijgt in het proces en minder gefixeerd bent op het eindresultaat. Het zal zelfs voor je voelen alsof je meer geluk krijgt in het leven, wie wilt dat nou niet?
Wanneer je de distinctie tussen deze twee mindsets goed onder de knie hebt, zul je de beperkende en werkbare overtuigingen ook bij andere gaan herkennen en bij kinderen al vanaf jonge leeftijd de juiste mindset stimuleren.
Groei mindset oefening
Na het lezen van deze blog ben je waarschijnlijk enthousiast over dit onderwerp, maar vraag jij jezelf nog af hoe jij dit het beste toe kan passen in de praktijk. Omdat ik de praktijk net zo belangrijk vind als de kennis heb ik hieronder een opdracht die jij kan doen.
De opdracht: Bedenk voor jezelf bij welke projecten je nog meer de growth mindset kunt aannemen, of bij wie jij deze nog meer zou kunnen stimuleren, en breng het in de praktijk!
