Te veel gebruik maken van je motivatie kan een risico zijn, want is meer doen altijd beter? In deze blog ga ik je vertellen wat voor risico veel motivatie met zich meedraagt, maar vertel ik je ook hoe je dit kan herkennen. Ik ga je voorbeelden geven zodat jij ‘te veel’ motivatie kan herkennen, maar ook hoe jij dit aan kan pakken.
Fitness is jouw passie. Je bent gemotiveerd, eet niks buiten jouw voedingsplan om, gaat iedere dag trainen en je gooit er nog een extra training tegenaan ook al ben je eigenlijk oh zo moe. Etentjes zeg je af, vrienden zie je niet meer, en de verjaardag van je zus ”Sorry ik moet trainen”. In dit voorbeeld zitten een aantal voorbeelden waarin ‘meer’ doen, niet altijd beter is. Ik licht ze hieronder toe.
Wat is ‘over’ motivatie
Motivatie wordt vaak als een positieve factor gezien waarvan sommige wensen dat ze het hadden. Toch kan motivatie ook een keerzijde hebben, namelijk ‘over motivatie’. Iets wat ik bij cliënten terugzie in het ontwikkelen van eetstoornissen, tot sociale isolatie, tot het negeren van lichamelijke klachten. Wat vaak vergeten wordt is namelijk dat de lijn van motivatie geen lineaire lijn is. Het is meer een lijn in de vorm van een ‘omgekeerde U’. Tot op een bepaalde hoogte, is meer beter; daarna heeft het een keerzijde en kan meer motivatie nadelen of zelfs schade opleveren.
De nadelige gevolgen van ‘over’ motivatie
- Obsessief gedrag
- Verwaarlozing van mentale en fysieke aspecten
- Verwaarlozing van dierbaren
- Vereenzaming
- Korte termijn denken
- Afhankelijkheid
Obsessief gedrag vertonen door te veel motivatie
Obsessief gedrag is in geen enkel geval hetgeen wat je wilt en komt met nadelen. Maar voordat we naar de nadelen gaan, waar zit obsessie in? In mijn optiek is de lijn tussen passie en obsessie soms dun.
Een gedisciplineerde atleet draait misschien enkel op ‘gezonde motivatie’ en passie, terwijl het in bodybuilding principes veel overeenkomsten kan hebben met een eetstoornis.
Excessief bewegen, minimaal eten, ongemak over sociale aspecten. Veel overlap, maar één fundamenteel verschil; het uitblijven van paniek wanneer het niet kan.
Wanneer je een keer niet kan trainen, wanneer je een keer een miscalculatie of onverwachte wending hebt qua eten, wanneer je een sociale gelegenheid hebt waarbij je niet weet wat er op het menu staat. Flexibiliteit van aanpak, met het doel voor ogen; dat is hetgeen je zou moeten willen. Maar wat zijn dan de kanttekeningen van over motivatie en daarbij komend obsessief gedrag?
Verwaarlozing van mentale- en fysieke aspecten
Allereerst het verwaarlozen van fysieke- en mentale aspecten. Het lichaam is uitgeput, maar toch ‘moeten’ gaan trainen. Het eenzaam voelen, maar toch afzonderen. Het bemerken van compensatiegedrag in de vorm van voeding of beweging. Het opmerken van bingegedrag. Het opmerken van alsmaar vet willen verliezen en nooit tevreden zijn. De intensiteit waarop en mate waarin bepaalt voornamelijk de ernst van de situatie.
Heb jij meerdere rode punten, maar kan je het toch niet aan om ander gedrag te vinden?
Dan is dit wellicht iets waar je naar wilt kijken. Kom jij in een cirkel van jezelf nooit genoeg vinden, alsmaar minder willen eten, regelmatig binge periodes hebben, maar de volgende dag weer proberen niks te eten? Dan is dit zeker iets waar je naar wilt kijken en eventueel hulp bij wilt zoeken.
Vereenzaming
Fitness hoort jouw leven te verreiken op ieder gebied; mentaal, sociaal, persoonlijk en ieder aspect erbuiten. Het hoort jouw leven makkelijker en zinvoller te maken. Laat me meteen beginnen met het feit dat wanneer jij oprecht geniet van het ontwijken van iedere sociale gelegenheid, voor de rest van jouw leven, je vrij bent om dit te doen. Wanneer je dit echter niet van plan bent en nu of ooit toch graag betrokken wilt zijn met anderen, dan is dit zeker iets waar je naar wilt kijken.
Zoals eerder gezegd zou fitness jouw leven moeten verreiken, wat ook geldt voor jouw sociale contacten. Een regelmatig thema bij over gemotiveerde cliënten is de balans tussen prestatie en doelen, tussen fitness en familie en tussen activiteit en ontspanning. Een juist management van deze factoren is cruciaal voor lange termijn prestatie en nog belangrijker voor lange termijn geluk. Jouw fitness doelen keer op keer boven jouw sociale contacten, inclusief familie en vrienden, zetten, kan namelijk zorgen voor een behoorlijk isolement.
Een paar weken of een beperkte periode vinden sommigen misschien akkoord, maar vroeg of laat kan dit leiden tot afstand van anderen, een isolement voor de sporter zelf en een verminderde prestatie ter gevolg van verminderd levensgeluk. Een juist sociaal management lijkt misschien vanzelfsprekend, maar gaat vaak fout en is cruciaal voor zowel levensgeluk als (top)prestatie.
Korte termijn denken
Hoewel keuzes op dit moment heel logisch en vanzelfsprekend lijken, kan dit over een aantal maanden of jaren compleet anders zijn. Lange termijn succes zou altijd het streven moeten zijn. Je gezondheid momenteel op het spel zetten, zo snel mogelijk alles willen en alles opzij zetten voor jouw doel, kan dan ook serieuze nadelen hebben.
Wat ga je doen na jouw carrière?
Van de olympische sporter die na de Spelen afstand doet van zijn sport, tot de zakenman die zijn bedrijf verkoopt, tot de bodybuilder die net zijn eerste wedstrijd gehad heeft, tot het meisje dat besluit niks meer te eten omdat ze wilt afvallen.
Obsessief gedrag hoeft niet per se problematisch te zijn, maar het is wel gevoelig om problemen te creëren.
De keuzes die je maakt, bekijk deze eens van meerdere kanten. Zijn dit echt de beste keuzes op verschillende gebieden? Is dit volgende maand ook nog de beste keuze en geldt dit ook voor na jouw carrière?
Denk hier over na. Iedere passie gaat om balanceren. Wanneer jij streeft naar maximaal resultaat in jouw sport, maar ook in jouw leven, zal balanceren een onderwerp zijn en een onderwerp dat aandacht verdient. De zakenman die zijn gezin voorbij rent. De topsporter die alle waarschuwingen negeert en de bikini atleet die doorslaat in fitness gedrag. Denk er eens over na hoe jij hier mee omgaat.
